„Einmal Niederlande und zurück“

Suderwick – 1949 – 1963

Dank an die Zeitung De Band und die Autorin Marijke Verschoor-Boele für die Veröffentlichung des Artikels auf dieser Website. Erscheinungsdatum: 18. Juli 2023.

„Einmal Niederlande und zurück.“ Teil 2

Dinxperlo – Op dinsdag 1 augustus 2023 wordt herdacht dat het 60 jaar geleden is dat Suderwick weer een eenheid werd. Ter gelegenheid daarvan onthullen de burgemeesters van Aalten en Bocholt een grenspaal. Deze grenspaal stond 60 jaar geleden op dezelfde plek en scheidde 14 jaar lang met meerdere grenspalen Suderwick: Suderwick-West viel onder Nederland en Suderwick-Ost onder Duitsland.

Nederlandse en Duitse getuigen vertellen hun herinneringen aan de periode van de annexatie.

Door Marijke Verschoor-Boele

Douane
Sonja Rexwinkel woonde destijds aan de Hellweg en ging samen met haar zus naar de Evangelische Schule. Elke dag liepen ze naar school en de Grenzpolizei (“we noemden ze witte mutsen”) had de gewoonte om elke keer te controleren. Op een dag controleerden ze haar pas weer. ’Moet jij niet iets tegen mij zeggen’ was de reactie van Sonja. De man keek een beetje vreemd en zei niets. Dat schoot bij de járige Sonja in het verkeerde keelgat. ‘Nou heb jij de hele week elke dag mijn pas gezien, heb jij dan niet gezien dat ik vandaag jarig ben!’ De man werd rood, mompelde wat en gaf haar snel de pas terug. “De rest van de week durfde hij mijn pas niet meer te controleren.” lacht ze. “Och ja” herinnert Gerrit Apenhorst zich, “Ik had op een dag getankt an gunne kante. Kom ik bij de douane die zegt “Noch etwas zu verzollen?” Ik antwoordde dat ik alleen een tank benzine had gehaald. Die kommies dacht zeker dat zal wel en ja hoor kon ik de kofferbak opendoen en echt alles werd eruit gehaald. Daarna kon ik doorrijden. Maar weet je wat we ook deden?” vervolgt Apenhorst zijn verhaal, terwijl de hond met een zucht aan zijn voeten gaat liggen, “Dat was leuk. Ik had een vriend en die had een brommer, een Zundapp. Als het koud en regenachtig was reden we naar de douanepost. De mannen zaten zich dan lekker te warmen met bij de kachel en dan kwamen wij eraan. Dat vonden ze natuurlijk minder, konden ze de kou en de regen weer in. Op het moment dat ze naar buiten gingen en naar ons liepen om de slagboom te openen, gingen wij rechtsomkeert. Ja dat was leuk en dan deden we het na een uurtje weer!”

Grens
Ook Hannie Kranen vertelt, gezeten aan de keukentafel met een glaasje bessensap (“Ja, zelf gemaakt”) over de grens en de Evangelische Schule. “De grens liep eigenlijk om de school heen. De school stond op wat nu de Dorfplatz is. Je mocht in de pauze ook niet van het schoolplein af. We zagen ook dat de douane bij de Evangelische Kirche de grens aan het meten was. O ja,” herinnert zij zich, “Dat was ook bijzonder als je in de Evangelische Kirche was en je moest naar de wc dan moest je over de grens, naar het huis van de koster.”

Liefde
‘Toen wij gingen trouwen, moesten wij naar het Dinxperse gemeentehuis” vertelt de 90-jarige Irma Schlütter, “Het feest was bij Stolte en de Duitse familie moest om 12 uur weg. Schlütter weet nog dat haar vader een schoenwinkel had op het pleintje bij de Michaëlskirche. “Zes stappen en we waren in de kerk, maar we waren altijd de laatste, want we zaten te kijken voor het raam wat iedereen aan had.” Op het pleintje komen de herinneringen en Schlütter wijst, gezeten op het bankje van het koor Vision, “Daar was de winkel en de Nederlandse en de Duitse kommiezen kwamen bij ons schoenen kopen. Ja dat was mooi.” mijmert ze, ‘Ik woonde toen aan de ene kant van de Michaëlskirche en woon nu aan de andere kant.” Hannie Kranen zegt trots: “Ik ben wel geboren in Duitsland en woon over de grens maar ik heb een Nederlands paspoort en mijn kinderen ook en zelfs de kleinkinderen in Berlijn en Dresden spreken dialect.” Zij vond, evenals haar zussen, de liefde over de grens. Haar man Jan komt erbij zitten en ze gaat verder met haar verhaal, “Mijn zus had een vriendje en had stiekem een afspraakje bij de Molkerei en ze vroeg of ik meeging om op hem te wachten. Nou dat wilde ik wel. Toen kwam Jan daar aanfietsen. Hij had een gabardine jas onder de snelbinders. Jan zei toen “Zullen wij ook een avond fietsen gaan?” Nou dat was het begin en toen kregen we verkering,” Jan glimlacht en peinst, “Die gabardine jas, dat weet ik nog.”

Irritaties
Het leven van de Suderwickers en de Dinxperloërs veranderde in de tijd van de annexatie. Iedereen paste zich aan, maar er waren wel irritaties. Apenhorst: “Ik heb voor dit interview maar even wat rondgebeld en gesproken met Gisela Schuurman, Arie Westendorp en Ina Hengeveld van de Buitink. Zo wilde Gisela Schuurman, in die tijd, een bezoek brengen aan het familiegraf. Zij woonde destijds aan de Hellweg tegenover Dr. Jenny. Het familiegraf was op de Evangelische begraafplaats aan het Hahnenpatt. Enkele kommiezen spraken haar op hoge toon aan wat ze daar te zoeken had. Heel vervelend allemaal” verzucht Apenhorst terwijl hij een vlieg van zijn arm jaagt. “In die tijd had niet iedereen het even breed. Zo was Ina Hengeveld van de Buitink naar een achternicht in Spork gefietst, die een moestuin had. Op de terugweg naar huis met onder de snelbinders en in de fietstassen etenswaren, werd ze tegengehouden door de douane. “Heb je wat aan te geven?” klonk het. ‘Nee,” zei ze, “Ik heb alleen etenswaren.” “Laat dat maar eens zien” was het bevel. En ze kon al die tassen leegmaken en alles onder de snelbinders vandaan halen. Het ergste vond ze dat die man met zijn handen aan ‘haar’ etenswaren had gezeten…”

Voordeel
“De annexatie had voor sommigen een voordeel” vertelt Apenhorst, “Arie Westendorp, wij waren vrienden, werkte op de Werkplaats bij de T kruising Grensstraat/ Hellweg. Zij stoffeerden stoelen en de rompen voor stoelen werden bij Klompenhouwer gemaakt. Tot 1963 was dat geen probleem, maar na 1963 werd dat lastiger door de grenscorrectie. De rompen van de stoelen kwamen uit Nederland en gingen naar Duitsland op een aanhanger, werden bij het douanekantoor geïnspecteerd, daarna stofferen weer op de aanhanger, weer controle door de douane tot zelfs spijkers, nietjes en karton toe, enzovoort. Dat was niet te doen.”

Wilt u ook uw herinneringen aan de annexatie delen? Kom dan op 1 augustus van 15.30 tot 17.00 uur naar de Michaelstreff voor een gezellige middag, waarin herinneringen aan de tijd van de annexatie gedeeld worden, gevolgd door een muzikaal Naoberfeest op het plein bij de Michaelskirche. Iedereen is welkom!

 

Foto: Irma Schlütter und Sonja Rexwinkel.

Fotocopyright: Frank Vinkenvleugel